ขนมถ้วยฟู | โครงการยกระดับสินค้าชุมชน หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP)

ในสมัยโบราณคนไทยนิยมทำขนมเพื่อใช้ในเทศกาล ประเพณีต่างๆ ขนมไทยชนิดหนึ่งที่มีความหมาย แสดงถึงความเจริญรุ่งเรือง ฟูเฟื่อง เป็นศิริมงคล และยังมีรสชาติที่แสนอร่อยชนิดหนึ่งก็คือ ขนมถ้วยฟู

“บ้านขนมมรกต” เป็นสถานที่หนึ่งที่ชาวจังหวัดสระแก้วรู้จักกันเป็นอย่างดี โดยเฉพาะความอร่อยของขนมที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันกันอย่างดี สืบทอดตำนานความอร่อยจากอดีตคุณแม่สู่รุ่นปัจจุบันรุ่นลูก ชื่อเสียงที่สะสมมาอย่างต่อเนื่องคือ การทำขนมถ้วยฟูสมุนไพรที่มีความหอม รสชาติอร่อยคงไว้ซึ่งความเป็นเอกลักษณ์ของบ้านขนมมรกต

คุณภัสสรภรณ์ ทรัพย์ทวีพูนผล ผู้สืบทอดตำนานการทำขนมถ้วยฟูจากคุณแม่เล่าให้ฟังว่า แต่เดิมได้ทำขนมถ้วยฟูตามสูตรคุณแม่ที่สืบทอดกันมานานหลายสิบปี และได้พัฒนาอย่างต่อเนื่องคือการนำสมุนไพรมาใส่ลงในแป้งเพื่อให้เกิดสีสันสวยงาม สีที่ใส่จะเป็นธรรมชาติ สีชมพูเกิดจากการใส่ใช้น้ำฝาง สีขาวไม่ใส่สี สีเขียวใส่น้ำใบเตย สีเหลืองใส่น้ำลูกตาลและสีฟ้าใช้น้ำดอกอัญชัญ สีที่ใส่จะเป็นสีธรรมชาติ ส่วนผสมก็จะมีแป้งข้าวเจ้า น้ำกะทิ น้ำตาลทราย น้ำลอยดอกไม้ แป้งเชื้อข้าวหมาก

ขนมถ้วยฟู เป็นขนมโบราณที่นำเข้ามาในเมืองไทยเราโดยคนจีน และเป็นอีก 1 ใน 9 ของขนมมงคลของคนไทย ชาวจีนเรียกขนมถ้วยฟูว่า ฮวดโก้ย หมายถึง มีแต่ความเจริญรุ่งเรืองเฟื่องฟู จึงเป็นอีกขนมหนึ่งที่ขาดไม่ได้ในงานมงคล ชาวจีนและชาวไทยนิยมนำไปไหว้เจ้าหรือประกอบพิธีงานมงคลต่างๆ ในงานแต่งงานนิยมทำขนมถ้วยฟูเป็นสีแดง ใช้ไหว้เจ้าหรืองานมงคลต่างๆ นิยมใช้สีชมพู ใช้ในงานอวมงคลหรือไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วนิยมใช้สีขาว ในปัจจุบันยังหาทานได้ง่ายมีหลากหลายสี เช่น ชมพู เขียว ขาว ฟ้า

งานบ่มเพาะธุรกิจและผู้ประกอบการใหม่ (UBI) มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ได้ดำเนินโครงการยกระดับสินค้าชุมชน หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) ภายใต้ยุทธศาสตร์ที่ 1 การพัฒนาท้องถิ่น โครงการยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏ เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ระยะ 20 ปี ประจำปีงบประมาณ 2562 เกิดจากการได้ลงมือร่วมกับผู้ประกอบการในชุมชนในจังหวัดสระแก้ว คุณภัสสรภรณ์ ทรัพย์ทวีพูลผล บ้านมรกต ขนมถ้วยฟูสมุนไพร เพื่อพัฒนาบรรจุภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ขนมถ้วยฟูน้ำมะตูม

แนวทางการพัฒนา

ปัญหาสำคัญของผลิตภัณฑ์ควรแก้ไขคือ รูปแบบบรรจุภัณฑ์ที่ยังไม่ได้มาตรฐานและไม่โดดเด่นพอที่จะดึงดูดความสนใจของลูกค้า/ผู้บริโภคได้ ซึ่งบรรจุภัณฑ์นับเป็นปัจจัยสำคัญอันดับแรกในการดึงดูดความสนใจของผู้บริโภค และภาคธุรกิจเริ่มหันมาให้ความสนใจกับรูปแบบบรรจุภัณฑ์มากขึ้นโดยมองว่าการออกแบบ/รูปแบบบรรจุภัณฑ์มีผลต่อยอดขายอย่างมาก เพราะเป็นสิ่งแรกที่ผู้บริโภคได้เห็นและมีผลต่อการตัดสินใจซื้อ/ไม่ซื้อของผู้บริโภค เนื่องจากบรรจุภัณฑ์มีบทบาทสำคัญหลายประการ เช่น การรองรับและลดความเสียหายแก่ผลิตภัณฑ์ การช่วยเพิ่มมูลค่าแก่ผลิตภัณฑ์ทำให้ยอดจำหน่ายสูงขึ้น ซึ่งบรรจุภัณฑ์ที่ดีต้องมีรูปแบบที่ดึงดูดความสนใจของกลุ่มเป้าหมายได้ ช่วยส่งเสริมภาพลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ มีฉลากบอกรายละเอียดครบถ้วน เช่น ชื่อผลิตภัณฑ์ วัน/เดือน/ปีที่ผลิตและหมดอายุ สถานที่ผลิต เป็นต้น

โดยได้กำหนดแนวทางการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ไว้ดังนี้
1.การออกแบบบรรจุภัณฑ์
1) มีประโยชน์ใช้สอยเหมาะสม
2) ความแข็งแรงทนทาน
3) สะดวกสบายในการใช้งาน
5) เหมาะสมและความปลอดภัย
8) ขนาดและน้ำหนัก
10) ความสวยงาม
11) ต้นทุนการผลิต
12) วัสดุและการผลิต
2.การออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์
1) ความโดดเด่น
2) ครบถ้วนสมบูรณ์
3) มีความเหมาะสม
4) สื่อสารได้ชัดเจน
5) สวยงาม
6) มีเอกลักษณ์
7) ความแปลกใหม่
8) ดึงดูดความสนใจ
9) นำสมัย
10) สื่อสารถูกต้อง
11) ส่งเสริมภาพลักษณ์ผลิตภัณฑ์

การออกแบบกราฟิกบนบรรจุภัณฑ์ขนมถ้วยฟู ตามกรอบแนวคิด ดังนี้

1 แนวคิดการออกแบบบรรจุภัณฑ์ ดังนี้
1) มีประโยชน์ใช้สอยเหมาะสม
2) ความแข็งแรงทนทาน
3) สะดวกสบายในการใช้งาน
5) เหมาะสมและความปลอดภัย
8) ขนาดและน้ำหนัก
10) ความสวยงาม
11) ต้นทุนการผลิต
12) วัสดุและการผลิต
2 แนวคิดด้านการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์
1) ความโดดเด่น
2) ครบถ้วนสมบูรณ์
3) มีความเหมาะสม
4) สื่อสารได้ชัดเจน
5) สวยงาม
6) มีเอกลักษณ์
7) ความแปลกใหม่
8) ดึงดูดความสนใจ
9) นำสมัย
10) สื่อสารถูกต้อง
11) ส่งเสริมภาพลักษณ์ผลิตภัณฑ์

รูปแบบที่ 1

แนวคิดการออกแบบ

1.แนวคิดการออกแบบบรรจุภัณฑ์

การออกแบบบรรจุภัณฑ์ชิ้นนี้ เพื่อให้มองเห็นตัวผลิตภัณฑ์คือขนมถ้วยฟู ซึ่งเป็นอาหารสดที่มีสีสันสวยงาม จึงเป็นกล่องพลาสติกที่มีฝาด้านบนใส สามารถทำให้เห็นขนมถ้วยฟูที่สวยงาม ถาดด้านล่างแบ่งเป็นช่องๆ ทำให้สามารถวางขนมถ้วยฟูได้โดยไม่ทำให้เสียหายจากการขนส่ง สามารถปิดผนึกได้มิดชิด ป้องกันการเปิดครั้งแรกด้วยสติกเกอร์จากฉลากด้านบน บรรจุภัณฑ์สามารถซ้อนทับกันได้ก่อนการบรรจุเพื่อการจัดเก็บอย่างประหยัดพื้นที่

2.แนวคิดการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์

ออกแบบลายกราฟิกโลโก้ ปรับปรุงจากโลโก้เดิมที่มีใช้มายาวนานเป็นที่รู้จักของลูกค้า จึงมีการปรับปรุงเพียงเล็กน้อย กราฟิกโดยรวมใช้โครงสีอ่อน สดใส เป็นธรรมชาติ เข้ากับแนวคิดของผลิตภัณฑ์ที่ทำสดใหม่ ใช้ส่วนผสมจากธรรมชาติ ฉลากเปิดให้เห็นผลิตภัณฑ์ที่มีสีสดใสเข้ากับกราฟิกบนตัวฉลาก เนื้อหาบนตัวฉลากมีชื่อผลิตภัณฑ์ เบอร์โทรศัพท์ติดต่อ และชื่อรสชาติต่างๆของขนมถ้ายฟู ทำให้ฉลากเดียวสามารถใช้ได้กับทุกผลิตภัณฑ์

รูปแบบที่ 2

แนวคิดการออกแบบ

1.แนวคิดการออกแบบบรรจุภัณฑ์

บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษที่มีการพับโดยไม่ต้องใช้กาวหรือสิ่งอื่นใดยึดติดให้เป็นทรงกล่อง กล่องกระดาษช่วยป้องกันการกระแทก จัดเก็บเป็นแผ่นแบนก่อนการพับทำให้ประหยัดเนื้อที่ และสามารถย่อยสลายได้

2.แนวคิดการออกแบบกราฟิกบรรจุภัณฑ์

ออกแบบลายกราฟิกใช้สีพาสเทลสีหวานสดใส รูปโลโก้เดิมแต่เพิ่มสีให้สดใสขึ้น ตัวอักษรแบบลายมือเขียนเน้นความรู้สึกสนุกสนาน